Kişisel Verileri Koruma Kurumu(“Kurum”); silme, yok etme, anonim hale getirme ve indeksten çıkarma işlemlerini içeriğinde barındıran bir üst kavram olan unutulma hakkının arama motorları nezdinde kullanılmasına açıklık getirmek amacıyla “Unutulma Hakkının Arama Motorları Özelinde Değerlendirilmesi” isimli bir rehber (“Rehber”) yayınlamıştır.
Kurum tarafından yayınlanan Rehber’de Unutulma hakkı, kişisel verilere üçüncü kişiler tarafından erişimin kısmen de olsa kısıtlanmasını sağlayarak, bireyin toplum tarafından dışlanmasını önleyen ve saygınlığını korumasını sağlayan hak olarak tanımlanmıştır. Böylece, geçersiz, eksik, tamamen ilgisiz veya sonradan ilgisiz hale gelmiş sonuçların, talep halinde silinmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Unutulma Hakkı, uluslararası anlamda Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü ile “silme yükümlüğü” olarak “Silme Hakkı” başlıklı 17. maddesinde yer bulmuştur. Tüzükte bu hakkın kullanımı veri işleme şartlarının ortadan kalkmış olmasına bağlanmış ve hakkın istisnaları olarak yasal yükümlülüğün bulunması, kamu yararına gerçekleştirilen bir görevin yerine getirilmesi, halk sağlığı alanındaki kamu yararı, kamu yararına arşivleme, bilimsel veya tarihi araştırma amaçları, istastiki amaçlar, yasal iddialarda bulunulması, bu iddiaların uygulanması ve savunulması sayılmıştır.
Ülkemizde unutulma hakkı başlığı altında hukuki düzenleme bulunmamakla birlikte, uygulamasını sağlamaya yönelik araçlar bulunmaktadır. Bunlardan ilki Anayasa’nın 20. Maddesinde kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının kapsamında olan kişisel verilerin düzeltilmesi veya silinmesini talep etmedir. Bu kapsamda Anayasa, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun unutulma hakkının kullanımına hizmet etmektedir. KVKK kapsamında 4, 7 ve 11. maddelerinde düzenlenen hükümler unutulma hakkının uygulanması sağlanmaya çalışılmaktadır.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu, işbu bültenimize konu Rehber’in yayınlanmasından önce, kişilerin ad ve soyadları ile arama motorları üzerinden yapacakları aramalar neticesinde çıkan sonuçların indekslenmeyecek şekilde teknik düzenlemeye tabi tutulması konusunu değerlendirmiş olup Kurul’un 23/06/2020 tarihli ve 2021/481 sayılı Kararı ile unutulma hakkı ile ve bu hakkın nasıl kullanılacağına ilişkin olarak usul ve esaslar belirlenmiştir. Buna göre;
· Kişinin, arama motorlarından ad ve soyadı ile yapılan aramalarda kendisiyle ilgili sonuçlara ulaşılmamasını isteme hakkının indeksten çıkarılma talebi olarak el alınması gerekmektedir.
· Arama motorları, üçüncü taraflara ait internetten topladıkları verilerin işlenme amaçlarını ve vasıtalarını belirledikleri gerekçesiyle veri sorumlusudur.
· Arama motorlarının, edindiği kişisel verileri düzenlediği, sakladığı, belirli durumlarda açıkladığı ve kullanıcılara sunduğu göz önüne alındığı takdirde faaliyetlerinin kişisel veri işleme faaliyeti olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
· Kişinin, arama sonuçlarının indeksten çıkarılmasına yönelik talepleri ile ilgili olarak öncelikle arama motorlarına başvuruda bulunması, reddedilmesi veya cevap alamaması halinde Kurula başvurması gerekmektedir. Kurula başvuruda bulunurken aynı zamanda doğrudan yargı yoluna başvurulması mümkündür.
· İndeksten çıkarılma talebi incelenirken, ilgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun söz konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir denge testi yapılmasına, yarışan menfaatlerden hangisinin ağır bastığının gözetilmesine ve bu değerlendirme yapılırken öncelikli olarak karar ekinde yer verilen açıklamaların dikkate alınmasına, ancak bu konudaki şikâyetlerin değerlendirme sürecinde dikkate alınacak kriterlerin bunlarla sınırlı olmayacağına, her somut olay özelinde Kurulca ilave ölçütlerin de gündeme gelebileceği belirtilmiştir.
· Unutulma hakkı, ilgili kişi olmayan 3. Kişiler tarafından kullanılamayan, istisnai nitelikte bir haktır. Dolayısıyla veri işlemenin yanlış, elverişsiz, ilgisiz ya da ölçüsüz olduğu belirli hallerde somut olay çerçevesinde değerlendirilerek kullanılabilecektir. Ayrıca unutulma hakkı kapsamında internette yer alan verilere erişim tamamen engellenmemekte, yalnızca arama sonuçlarından kısmen bağlantı kaldırılmaktadır. Bu sebeple, unutulma hakkının konusunu oluşturan verilere farklı kelimelerle arama yapıldığında ulaşılması mümkün olacaktır.
Kurul tarafından Unutulma Hakkı’nın kullanımına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş olmakla birlikte Rehberle beraber arama motorları kişilerin ad ve soyadı ile üzerinden yapılan aramalarda çıkan sonuçların indeksten çıkarılmasına ilişkin değerlendirmede dikkate alınacak öncelikli kriterlere ilişkin açıklık getirilmiştir. Unutulma Hakkı kapsamında yapılacak bir başvuru ilişkin değerlendirme yapılırken;
• İlgili kişinin kamusal yaşamda önemli bir rol oynaması,
• Arama sonuçlarının öznesinin çocuk olması,
• Bilginin içeriğinin doğruluğu,
• Bilginin kişinin çalışma hayatı ile ilgisi,
• Bilginin ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliğine sahip olması,
• Bilginin özel nitelikli kişisel veri niteliği taşıması,
• Bilginin güncelliği,
• Bilginin kişi hakkında önyargıya sebep olması,
• Bilginin kişi açısından risk doğurması,
• Bilginin kişinin kendisi tarafından yayımlanma durumu,
• İçeriğin gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen verileri kapsaması,
• Bilgilerin yayınlanmasında yasal zorunluluk olması,
• Bilginin ceza gerektiren bir suçla ilgili olması,
Hususları çerçevesinde bir inceleme yapılarak yukarıda açıklanan menfaatler arası bir denge testi gerçekleştirilecektir.
Son olarak Kurul, unutulma hakkını kullanmak isteyen ilgili kişinin hak arama yöntemlerini şema yöntemi ile açıklamıştır. İlk olarak Kanun’un 13. Maddesi uyarınca, ad ve soyad ile yapılan aramalarda ulaşılan sonuçların indeksten çıkartılmasına yönelik başvurunun veri sorumlusuna yani arama motorlarına yapılmasının zorunlu olduğu ve başvuru usulünün Kanun’un 11. Maddesinde belirtilen yollarla yapılması gerektiği düzenlenmiştir.
Veri sorumlusu talebi en kısa sürede ve en geç 30 (otuz) gün içinde ücretsiz olarak sonuçlandıracaktır. Kabul etmesi halinde talebin gereğini yerine getirecektir ve başvuru kendi hatasından kaynaklanıyorsa ücreti ilgili kişiye iade edecektir. Başvuru şartı yerine getirildikten sonra başvurunun reddedilmesi ve verilen yanıtın yetersiz bulunması hallerinde ilgili kişi, cevabı öğrendiği tarihten itibaren otuz ve herhalde başvuru tarihinden 60 (altmış) gün içinde Kurul’a şikayette bulunabilecektir. Kurul kararını ilgililere tebliğ edecektir ve veri sorumlusu 30 (otuz) gün içinde kararı yerine getirmekle mükellef sayılacaktır. Kurul, 60 (altmış) gün içinde cevap vermezse talebin reddedileceği kabul edilecektir.
Rehberin tamamına aşağıdaki bağlantıdan erişebilirsiniz.
Comentarios