Ülkemizde 06.02.2023 tarihinde meydana gelen ve 10 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremin ardından bilindiği üzere 08/02/2023 tarihli Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile anılan 10 ilde olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmişti. Bu OHAL kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik alanlarında bir kısım tedbirlerin alınması gerekmiş ve bu doğrultuda 21/02/2023 tarihli Cumhurbaşkanı Kararnamesi 22/03/2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan kararnamede;
Kısa Çalışma uygulamasına ilişkin tedbirler;
Depremden etkilenme durumuna göre OHAL ilan edilen bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenecek il ve ilçelerde bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğunu belgeleyen işyerleri için İşverenler tarafından yapılacak Kısa Çalışma başvurularında kurum tarafından uygunluk denetimi beklenmeksizin kısa çalışma ödeneği verilecektir. Bununla birlikte uygunluk denetimi beklenmeksizin kısa çalışma ödeneği verileceğinden başvuru esnasında kuruma yanıltıcı bilgi/belge ibraz ettiği tespit edilen İşverenlerden yapılan yersiz ödemelerin faizi ile birlikte tahsil edilmesine karar verilmiştir.
İstihdamın korunmasına ilişkin tedbirler;
İşbu tedbir kapsamında iş akdi fesih yasağı getirilmiştir. Buna göre, OHAL ilan edilen illerde 22/02/2023 tarihinden itibaren her türlü iş veya hizmet sözleşmesi “4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25/II kapsamında yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı ve benzeri haller, işyerinin kapatılması ve/veya faaliyetin sona ermesi halleri, hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri ve son olarak belirli süreli sözleşmelerde sürenin sona ermesi” hariç olmak üzere İşveren tarafından feshedilemeyecektir. Fesih yasağına aykırılık halinde ise işveren veya işveren vekiline aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Nakdi ücret desteği sağlanmasına ilişkin tedbirler;
OHAL ilan edilen illerde, işverenin başvurusu ile yeni bir kısa çalışma ödeneği hakkedişi olmayan, deprem sebebi ile işyerinin kapanması veya kapatılması dolayısıyla iş sözleşmesi sona eren ve işsizlik ödeneğine hak kazanamayan işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar ancak her halde OHAL süresini geçmemek üzere günlük İşsizlik Fonundan 133,44 – TL nakdi ücret desteği verilecektir. İşverenin gerçeğe aykırı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi birlikte İşverenden tahsil edilecektir.
Sürelere ilişkin tedbirler;
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler olağanüstü hal ilan edilen illerde 6/2/2023 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren olağanüstü hal süresince uzatılmıştır. Buna bağlı olarak OHAL ilan edilen illerdeki işyerleri bakımından, 4857 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan bir aylık süre, olağanüstü hal süresince uzatılmıştır.
Sosyal Güvenlik alanında alınan tedbirler;
OHAL süresince Sosyal Güvenlik Kurumunca Kurum bütçesinden finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri ile ilgili tedbirleri almaya, usul ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili olacaktır. Bununla birlikte OHAL ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının avans ödemeleri, 6/2/2023 ve sonrasını kapsaması durumunda olağanüstü hal süresince 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesinden muaf olacaktır. OHAL ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucuları tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna sunulması gereken ancak depremlerin etkilerine bağlı olarak temin edilemeyen sağlık giderlerinin ödemesine esas fatura, belge ve eklerin fatura denetiminde aranmayabileceği de düzenlemeler arasındadır. Son olarak OHAL ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmet sunucularının fazla ve yersiz ödeme ile sözleşmeden kaynaklanan cezai şart borçları da SGK tarafından OHAL süresince ertelenebilecektir.
Önemle altını çizmek gerekir ki anılan düzenlemeler yalnızca OHAL ilan edilen iller kapsamında uygulanacaktır.
Kararnamenin tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Comments